O Σταχτοπούτος-ένα παραμύθι για τα στερεότυπα

Το παρακάτω παραμύθι το άντλησα από το εγχειρίδιο Compasito και το χρησιμοποιήσαμε στην τάξη με τη συνάδελφο της γενικής στο πλαίσιο των εργαστηρίων δεξιοτήτων στον άξονα της σεξουαλικής αγωγής. Αφού διαβάσαμε το παραμύθι, μιλήσαμε για τα φύλα και τα στερεότυπα, κατά πόσο το βιολογικό φύλο ταυτίζεται με το κοινωνικό φύλο και την έκφραση του φύλου στον καθένα μας, φτιάξαμε έναν πίνακα με στερεότυπα που αναφέρονται σε αγόρια και σε κορίτσια και τέλος ένα ζευγάρι παιδιών (ένα αγόρι κι ένα κορίτσι) έκαναν παιχνίδι ρόλων (τα παιδιά παρουσίασαν το αντίθετο φύλο το καθένα όσο πιο στερεοτυπικά μπορούσαν χωρίς να μιλάνε και τα υπόλοιπα παιδιά έπρεπε να το μαντέψουν). Διασκεδάσαμε πολύ κι ελπίζουμε να είδαμε όλοι το φύλο, τους έμφυλους ρόλους και την ελευθερία του καθενός για αυτοέκφραση μέσα από ένα άλλο πρίσμα!



Μια φορά κι ένα καιρό, ζούσε ένα δυστυχισμένο νεαρό αγόρι. Ο πατέρας του είχε πεθάνει και η μητέρα του είχε φέρει στο σπίτι έναν άλλον άντρα, ένα χήρο με τους δυο γιους του. Ο νέος του πατριός δε συμπαθούσε καθόλου το αγόρι. Όλα τα ωραία πράγματα, τα καλά λόγια και τα ειδικά προνόμια ανήκαν στους δικούς του γιους. Έπαιρναν μοδάτα ρούχα, πεντανόστιμο φαγητό και ξεχωριστή μεταχείριση. Όμως το καημένο το δύστυχο αγόρι, δεν έπαιρνε τίποτα απολύτως. Δε φορούσε καλά ρούχα, μόνο τα κουρέλια των ετεροθαλών αδελφών του. Δεν έτρωγε πεντανόστιμα φαγητά, παρά μόνο τα απομεινάρια. Δεν είχε προνόμια, ούτε καν ξεκουραζόταν, έτσι, έπρεπε να δουλεύει σκληρά όλη μέρα, να κάνει τα ψώνια, να μαγειρεύει, να πλένει τα ρούχα και να κρατά το σπίτι καθαρό. Μόνο όταν ερχόταν το βράδυ μπορούσε να καθίσει λίγο μόνος δίπλα από τα κάρβουνα της φωτιάς στην κουζίνα.

Κατά τη διάρκεια αυτών των ατέλειωτων μοναχικών βραδιών, συνήθως έκλαιγε και μιλούσε στη γάτα. Η γάτα έλεγε «Νιάου», πράγμα που γι’ αυτόν σήμαινε «Ευθύμησε: Έχεις κάτι που δεν το έχει κανένας από τους ετεροθαλείς αδελφούς σου, κι αυτό είναι ομορφιά».

Αυτό που έλεγε η γάτα ήταν όντως αλήθεια. Ακόμη και ν τυμένος με κουρέλια, με το πρόσωπο του βρώμικο από τα κάρβουνα, ήταν ένας ελκυστικός νεαρός άντρας, ενώ όσο κομψά κι αν ήταν τα ρούχα τους, οι ετερο- θαλείς αδελφοί του παρέμεναν αδέξιοι και άσχημοι και θα παρέμεναν έτσι για πάντα.

Μια μέρα, άρχισαν να καταφθάνουν στο σπίτι νέα υπέροχα ρούχα, παπούτσια και κοσμήματα. Η Βασίλισσα παρέθετε μια χοροεσπερίδα και οι ετεροθαλείς αδελφοί ετοιμάζονταν να παρευρεθούν. Στέκονταν διαρκώς μπροστά από τον καθρέφτη. Το αγόρι έπρεπε να τους βοηθήσει να ντυθούν και να στολιστούν. Δεν τόλμησε να ρωτήσει, «Και τι γίνεται με εμένα;», καθώς ήξερε πολύ καλά πως η απάντηση θα ήταν: «Εσύ; Αγαπητό μου αγόρι, εσύ θα μείνεις στο σπίτι να πλύνεις τα πιάτα, να τρίψεις τα πατώματα και να στρώσεις τα κρεβάτια των αδελφών σου. Θα επιστρέψουν σπίτι κουρασμένοι και πολύ νυσταγμένοι».

Αφού τα αδέλφια και ο πατέρας τους έφυγαν για το χορό, το καημένο το αγόρι σκούπισε τα δάκρυα του και αναστέναξε λέγοντας στη γάτα; «Αχ, είμαι τόσο δυστυχισμένος!» και η γάτα μουρμούρισε, «Νιάου».

Την ίδια σ τιγμή, μια λάμψη φωτός γέμισε την κουζίνα και εμφανίστηκε μια νεράιδα. «Μην ανησυχείς, νεαρό αγόρι», είπε η νεράιδα. «Ο άνεμος με οδήγησε στους αναστεναγμούς σου. Ξέρω πως επιθυμείς να πας στο χορό. Κι έτσι θα γίνει!»
«Πώς μπορώ, ντυμένος με αυτά τα κουρέλια; Είπε το καημένο αγόρι. «Οι υπηρέτες θα με διώξουν!» Η νεράιδα χαμογέλασε. Με ένα ελαφρύ χτύπημα του μαγικού της ραβδιού, το δύστυχο αγόρι φορούσε τα ομορφότερα ρούχα, τα ομορφότερα αυτού του κόσμου.
«Τώρα που λύσαμε το θέμα του τι θα φορέσεις», είπε η νεράιδα, «θα πρέπει να σου βρούμε μια άμαξα. Ένας πραγματικός κύριος δε θα πήγαινε ποτέ σε ένα χορό με τα πόδια! Γρήγορα! Φέρε μου μια κολοκύθα: διέταξε.
«Μα, φυσικά», είπε το φτωχό αγόρι.
Έπειτα, η νεράιδα γύρισε προς τη γάτα. «Εσύ, φέρε μου επτά ποντίκια!» Το καημένο το αγόρι σύντομα επέστρεψε με μια όμορφη κολοκύθα και η γάτα με επτά ποντίκια που είχε πιά- σει στο κελάρι. «Ωραία!» αναφώνησε η νεράιδα. Με ένα χτύπημα του μαγικού της ραβδιού – θαύματα των θαυμάτων! – η κολοκύθα μετατράπηκε σε μια λαμπερή άμαξα και τα ποντίκια μετατράπηκαν σε έξι λευκά άλογα, ενώ το έβδομο ποντίκι μετατράπηκε σε μια οδηγό άμαξας, φορώντας ένα πανέμορφο φόρεμα και κρατώντας ένα καμουτσίκι. Το φτωχό αγόρι δε μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του.

«Θα σε παρουσιάσω στην Αυλή». Σύντομα θα δεις πως η Πριγκίπισσα, προς τιμή της οποίας διεξάγεται η χοροεσπερίδα, θα γοητευτεί από την ομορφιά σου. Όμως να θυμάσαι! Πρέπει να φύγεις από το χορό τα με- σάνυχτα και να έρθεις σπίτι. Καθώς τότε ολοκληρώνονται τα μάγια. Η άμαξα θα γίνει κολοκύθα, τα άλογα θα μετατραπούν και πάλι σε ποντίκια και η οδηγός της άμαξας θα μετατραπεί κι αυτή σε ποντίκι. Και θα φοράς και πάλι κουρέλια και τσόκαρα, αντί για αυτά τα υπέροχα παπούτσια για χορό! Καταλαβαίνεις;»

Το αγόρι χαμογέλασε και είπε, «Ναι, καταλαβαίνω!» Όταν το αγόρι εισήλθε στην αίθουσα χορού του παλατιού, ακολούθησε σιωπή. Όλοι σταμάτησαν να μιλούν για να θαυμάσουν την κομψότητα, την ομορφιά του και τη χάρη του.

«Ποιος να είναι άραγε;» ρωτούσαν οι καλεσμένοι ο ένας τον άλλο. Οι δυο ετεροθαλείς αδελφοί αναρωτήθηκαν κι αυτοί ποιος να είναι ο νεοεισελθέντας, καθώς ποτέ δε θα μάντευαν πως το πανέμορφο αγόρι ήταν ο ετεροθαλής αδελφός τους που μιλούσε στη γάτα! Η Πριγκίπισσα θαμπώθηκε από την ομορφιά του. Προχώρησε προς το μέρος του, υποκλίθηκε και του ζήτησε να χορέψουν. Και προς μεγάλη απογοήτευση όλων των νεαρών αντρών, χόρεψε με το αγόρι ολόκληρη τη βραδιά.

«Ποιος είσαι, πανέμορφε νεαρέ άντρα;» τον ρωτούσε συνεχώς η Πριγκίπισσα. Το μόνο όμως που απάντησε το φτωχό αγόρι ήταν: «Τι ρόλο παίζει το ποιος είμαι! Έτσι κι αλλιώς, δε θα με ξαναδείς ποτέ». «Κι όμως, θα σε δω, είμαι αρκετά σίγουρη!» του απάντησε αυτή. Το φτωχό αγόρι πέρασε θαυμάσια στο χορό, όμως, ξαφνικά, άκουσε τον ήχο ενός ρολογιού: το πρώτο χτύπημα για τα μεσάνυχτα! Θυμήθηκε τα όσα του είπε η νεράιδα και χωρίς κανένα αποχαιρετισμό ξεγλίστρησε από τα χέρια της Πριγκίπισσας και κατέβηκε τρέχοντας τα σκαλοπάτια. Καθώς έτρεχε, έχασε το ένα από τα παπούτσια του, όμως δεν σκέφτηκε ούτε για μια στιγμή να σταματήσει για να το μαζέψει! Αν ακουγόταν ο τελευταίος χτύπος για τα μεσάνυχτα… θα ήταν τεράστια καταστροφή! Έφυγε τρέχοντας και χάθηκε μέσα στη νύχτα.

Η Πριγκίπισσα, που τώρα πια ήταν τρελά ερωτευμένη μαζί του, πήρε το παπούτσι του και διακήρυξε πως θα παντρευόταν τον άντρα στον οποίο θα ταίριαζε αυτό το παπούτσι. Είπε στις βοηθούς της, «Πηγαίνετε και ψάξτε παντού για το αγόρι στο οποίο ανήκει αυτό το παπούτσι. Δεν θα αισθανθώ ποτέ ευχαριστημένη, παρά μόνο όταν το βρω!» Έτσι, οι βοηθοί δοκίμασαν να φορέσουν το παπούτσι σε όλα τα αγόρια.

Όταν ένας από τις βοηθούς πήγε στο σπίτι στο οποίο ζούσε το αγόρι μαζί με τον πατριό και τους ετεροθαλείς αδελφούς του, η βοηθός ζήτησε να δοκιμαστεί το παπούτσι από τους νεαρούς άντρες του σπιτιού. Οι δυο ετεροθαλείς αδελφοί δεν μπόρεσαν να στριμώξουν ούτε ένα δάκτυλο μέσα στο παπούτσι. Όταν η βοηθός ρώτησε αν υπήρχαν κι άλλοι νεαροί άντρες στο σπίτι, ο πατριός της είπε «Όχι». Ωστόσο, η γάτα της απέσπασε την προσοχή, τραβώντας την από το παντελόνι και οδηγώντας την στην κουζίνα. Το φτωχό αγόρι καθόταν δίπλα από τα κάρβουνα. Η βοηθός δοκίμασε να του φορέσει το παπούτσι και προς μεγάλη της έκπληξη, το παπούτσι ταίριαξε απόλυτα.

«Αυτό το απαίσιο, ατημέλητο αγόρι δεν θα μπορούσε με τίποτα να έχει πάει στο χορό» είπε ο πατριός. «Πέστε στην Πριγκίπισσα πως οφείλει να παντρευτεί ένα από τους δυο γιους μου! Δε βλέπετε πόσο άσχημο είναι αυτό το αγόρι; Δε βλέπετε;»
Σταμάτησε απότομα, καθώς εμφανίστηκε η νεράιδα.

«Αρκετά! Είπε, υψώνοντας το μαγικό της ραβδί. Αστραπιαία, το αγόρι εμφανίστηκε να φοράει πανέμορφα ρούχα, λάμποντας από νεότητα και ομορφιά. Ο πατριός του και οι ετεροθαλείς αδελφοί του τον κοίταξαν με θαυμασμό και οι βοηθοί είπαν, «Έλα μαζί μας, όμορφε νεαρέ άντρα! Η Πριγκίπισσα σε περιμένει με ένα δα- κτυλίδι αρραβώνων!» Έτσι, το αγόρι τις ακολούθησε χαρούμενο. Η Πριγκίπισσα τον παντρεύτηκε λίγες μέρες αργότερα, κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Κι όσο για τη γάτα, αυτή είπε απλά «Νιάου!»

Πηγή: Compasito

Αναστασία Κούρτη,
Ειδική Παιδαγωγός MSc,
εκπ Παιγνιοθεραπεύτρια