Γιατί σε όλα τα παιδιά αξίζει…ειδική αγωγή!
Αποφάσισα να γράψω αυτό το άρθρο καθώς πολλοί γονείς με ρωτούν “Το παιδί μου δεν έχει κάποια μαθησιακή δυσκολία, βλέπω όμως ότι αγχώνεται πολύ με τα μαθήματα. Μπορείς να τον βοηθήσεις; Είσαι ειδική παιδαγωγός, ξέρεις πώς να το χειριστείς;” ή το πολύ στενάχωρο “Εμένα το παιδί μου δεν έχει κανένα πρόβλημα. Δεν χρειάζεται κάποιον ειδικό”.
Όταν ακούμε τον όρο ειδική αγωγή/ειδική διαπαιδαγώγηση/ειδικές θεραπείες/ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση μας έρχονται στο μυαλό περιπτώσεις παιδιών με πολύ μεγάλες δυσκολίες, νευροαναπτυξιακές διαταραχές, προβλήματα ένταξης. Είναι όμως αυτό αλήθεια; Τι είναι τελικά η ειδική αγωγή;
Ας αρχίσουμε από τα βασικά: σε όλα τα παιδιά αξίζει ειδική αγωγή. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει ξεχωριστές ανάγκες: μαθησιακές, αναπτυξιακές, κοινωνικές. Ακόμη και οι καλύτεροι μαθητές μπορεί να βιώνουν έντονο στρες, κοινωνικό αποκλεισμό, συναισθηματικές δυσκολίες. Ένα ολοκληρωμένο παιδαγωγικό πρόγραμμα στο σχολείο ή στο σπίτι στοχεύει ακριβώς σε αυτό, στο να φροντίζεται τόσο η μαθησιακή ανάπτυξη όσο και η ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού.
Ο ρόλος του παιδαγωγού παγκοσμίως έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί στρέφονται προς εξειδικεύσεις σχετικές με την ψυχική υγεία των παιδιών. Καταρτίζουν εξειδικευμένα ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα για όλα τα παιδιά. Ήδη στις ΗΠΑ και το ΗΒ έχει αναπτυχθεί ο όρος Educational Therapy. Παιδαγωγοί γενικής ή ειδικής αγωγής κατά κύριο λόγο, καθώς και άλλοι ειδικοί που δουλεύουν με παιδιά, οι οποίοι έχουν εξειδικευμένες σπουδές σχετικές με την γνωστική, κοινωνική και ψυχική ανάπτυξη του παιδιού, βοηθούν παιδιά με ή χωρίς μαθησιακές δυσκολίες να διαχειριστούν προβλήματα συμπεριφοράς, να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους και να αυξήσουν την αυτοπεποίθησή τους (περισσότερες πληροφορίες understood.org και brainwave.org.uk).
Η τάση αυτή σιγά-σιγά έρχεται και στην Ελλάδα και βλέπουμε ότι ο δάσκαλος δεν (θα έπρεπε να) είναι πλέον ο μπαμπούλας που προσπαθεί να μάθει τα παιδιά σωστή ορθογραφία και την προπαίδεια. Σαφώς κι αυτές οι πλευρές της διδασκαλίας είναι πολύ χρήσιμες, αλλά δεν είναι οι μόνες.
Εννοείται επίσης ότι ο ειδικός παιδαγωγός δεν είναι “πολυεργαλείο”. Συνεργάζεται με άλλες ειδικότητες όπως π.χ. παιδοαναπτυξιολόγους, ψυχοθεραπευτές και άλλους ειδικούς θεραπευτές, για να μπορέσει να φέρει εις πέρας το έργο του. Είναι όμως “η πρώτη γραμμή άμυνας”, ο πρώτος (συνήθως) ειδικός που θα αναλάβει το παιδί και ενδεχομένως να συστήσει και παρέμβαση από άλλους ειδικούς. Δεν αντικαθιστά κάποιον άλλον ειδικό, όπως και οι άλλοι ειδικοί δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον ειδικό παιδαγωγό, καθώς ο καθένας έχει τις απαραίτητες γνώσεις για τον τομέα του, κάθε τομέας είναι εξίσου χρήσιμος και όλοι έχουν τον ίδιο σκοπό: να προσφέρουν στα παιδιά.
Έχοντας συνειδητοποιήσει πλέον ότι κάθε παιδί έχει διαφορετικές ανάγκες, η ανάγκη για προγράμματα ειδικής διαπαιδαγώγησης για κάθε παιδί ξεχωριστά, γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Φυσικά, ο όρος ειδική αγωγή αναφέρεται πρωτίστως σε παιδιά με διαγνωσμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αλλά μήπως τελικά πρέπει να αποβάλουμε το στίγμα; Μήπως τελικά δεν είναι μόνο αυτό; Η ειδική αγωγή δεν είναι τίποτα περισσότερο ή τίποτα λιγότερο από αυτό που λέει το όνομά της: εξειδικευμένη και ξεχωριστή αγωγή, όπως αξίζει σε κάθε παιδί!
Αναστασία Κούρτη,
ειδική παιδαγωγός MSc,
εκπ. Παιγνιοθεραπεύτρια