Τι είναι το αναπτυξιακό τραύμα;
Το αναπτυξιακό τραύμα (ή παιδικό τραυματικό στρες) είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον αντίκτυπο των τραυματικών εμπειριών, τις οποίες βιώνει συνεχόμενα ή επαναλαμβανόμενα ένα παιδί στα πρώτα χρόνια της ζωής του και οι οποίες επηρεάζουν τη νευροβιολογία του εγκεφάλου (το αναπτυξιακό τραύμα μπορεί να προκαλέσει μεταβολές στον ιππόκαμπο, στον προμετωπιαίο λοβό και στην αμυγδαλή). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επαναλαμβανόμενη ή χρόνια ενεργοποίηση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων και το πώς αυτός επιδρά σε γενετικές κι επιγενετικές διαδικασίες κατά την ανάπτυξη του παιδιού. Συχνά το αναπτυξιακό τραύμα συγχέεται με το μετατραυματικό στρες ή με ΔΕΠΥ σε παιδιά. Τα αποτελέσματα του αναπτυξιακού τραύματος παραμένουν και στην ενήλικη ζωή, εάν δεν υπάρξει η κατάλληλη παρέμβαση.
Αιτίες αναπτυξιακού τραύματος
Υπάρχουν διάφορες αιτίες για το αναπτυξιακό τραύμα, οι κυριότερες από αυτές είναι:
✔ Εγκατάλειψη του βρέφους ή του παιδιού από τους γονείς
✔Σωματική, σεξουαλική ή ψυχική κακοποίηση
✔Παιδική Παραμέληση
✔Χρόνια θέματα υγείας και χρόνια νοσηλεία
✔ Το να γίνονται τα παιδιά μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας
✔Συνεχή αλλαγή ανάδοχων οικογενειών
✔Άσχημες συνθήκες διαβίωσης (έλλειψη τροφής, ρουχισμού κτλ)
✔ Πόλεμος
Αντιμετώπιση
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του αναπτυξιακού τραύματος.
Στα παιδιά και τους εφήβους προτείνονται οι παρακάτω προσεγγίσης (ανάλογα με την κάθε περίπτωση):
✔Παιγνιοθεραπεία
✔Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία
✔ Θεραπεία βασισμένη στο Mindfulness
✔Θεραπεία παιδιού-γονέα
Η θεραπεία ή η συμβουλευτική γονέα μπορεί επίσης να βοηθήσει τους φροντιστές ώστε να στηρίξουν τα παιδιά με αναπτυξιακό τραύμα.
Τέλος σε κάποια παιδιά ή εφήβους κρίνεται απαραίτητη και η φαρμακοθεραπεία ώστε να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα του αναπτυξιακού τραύματος.
Αναστασία Κούρτη,
ειδ. Ψυχοθεραπεύτρια-Παιγνιοθεραπεύτρια,
PDip, MSc Youth, MSc LACIC, PhDc
Βιβλιογραφία
Cross D, Fani N, Powers A, Bradley B. (2017). Neurobiological Development in the Context of Childhood Trauma. Clin Psychol 24(2):111-124
van der Kolk BA. (2009). Entwicklungstrauma-Störung: Auf dem Weg zu einer sinnvollen Diagnostik für chronisch traumatisierte Kinder [Developmental trauma disorder: towards a rational diagnosis for chronically traumatized children]. Prax Kinderpsychol Kinderpsychiatr. 58(8):572-86
https://www.porticonetwork.ca/